ცერებრალური და სპინალური არაქნოიდიტი

არაქნოიდიტის გაჩენის მიზეზები

არაქნოიდიტი ჩნდება გადატანილი მწვავე და ქრონიკული ინფექციების, ცხვირის წიაღების ანთებითი დაავადებების, ქრონიკული ინტოქსიკაციის (ალკოჰოლი, ტყვია, დარიშხანი) და ტრავმის დროს (ჩვეულებრივ ტრავმის შემდგომი პერიოდი). არაქნოიდიტი ასევე შეიძლება გაჩნდეს რეაქტიული ანთების შედეგად სიმსივნეების ნელი ზრდის ან ენცეფალიტის დროს. ბევრ შემთხვევებში არაქნოიდიტის გაჩენის მიზეზი გაურკვეველია.

მორფოლოგიურად არაქნოიდიტის დროს ავლენენ ქსელისებრი გარსის შემღვრევას და გასქელებას, რომელსაც უფრო მძიმე შემთხვევებში მოჰყვება ფიბრინული ნადები. არაქნოიდიტის შემდეგ მიმდინარეობაში გვხვდება ნაწიბურები ქსელისებრ და სისხლძარღვთა გარსებს შორის, რასაც მოჰყვება თავზურგტვინის სითხის ცირკულაციის შეფერხება და არაქნოიდული კისტების წარმოქმნა.

არაქნოიდიტი შეიძლება გაჩნდეს მწვავე ან (უფრო ხშირად) ქრონიკული ჩირქოვანი შუა ყურის ოტიტის საფუძველზე (დაბალ ქმედითუნარიანი მიკრობების ან ტოქსინების შედეგად), ასევე შუა ყურის ჩირქოვანი ოტიტის გართულების დროს — ლაბირინტიტი, პეტროზიტი და სინუსის თრომბოზი, როგორც გადატანილი ჩირქოვანი მენინგიტის ან თავის ტვინის აბსცესის შედეგი და ბოლოს ერწყმის არაჩირქოვან ოტოგენურ ენცეფალიტს. ოტოგენური არაქნოიდიტი უმეტეს შემთხვევაში ლოკალიზებულია ქალას უკანა ფოსოში და იშვიათად შუა ფოსოში. არაქნოიდიტის მიმდინარეობა შეიძლება იყოს მწვავე, შედარებით მწვავე და ქრონიკული.

გამოყოფენ შეზღუდულ და გავრცელებულ არაქნოიდიტს. შეზღუდული არაქნოიდიტი გვხვდება იშვიათად. საუბარია უფრო უხეშ ლოკალურ ცვლილებებზე არაქნოიდიტის დროს გავრცელებული პროცესის ფონზე.

თავზურგტვინის სითხის ცირკულაციის დარღვევა, რომელსაც მოჰყვება ჰიდროცეფალია, არაქნოიდიტის დროს გააჩნია ორი მექანიზმი:

• თავზურგტვინის სითხის გამოდენის დარღვევა პარკუჭოვანი სისტემიდან (ჰოკლუზიური იდროცეფალია)
• თავზურგტვინის სითხის შეწოვის დარღვევა მაგარი გარსის მიერ გავრცელებული ნაწიბუროვანი პროცესის დროს (არეზორბციული ჰიდროცეფალია)

 

არაქნოიდიტის სახეობები

თავის ტვინის გარსის არაქნოიდიტი (ცერებრალური)

ცერებრალური არაქნოიდიტი შეიძლება ლოკალიზებული იყოს ტვინის გარეთა ამოზნექილ (კონვექსიტალურ) ზედაპირზე ან მის ფუძეზე, ქალას უკანა ფოსოში. არაქნოიდიტის კლინიკური სურათი შედგება სიმპტომებისგან, რომლებიც გამოწვეულია ადგილობრივი გარსის დაზიანების ზემოქმედებით თავის ტვინზე და ლიკვორის ცირკულაციი დარღვევითს.

ცერებრალური არაქნოიდიტის ხშირი გამოვლინებაა ჰიპერტენზიული ან გარსობრივი ხასიათის თავის ტკივილები.

 

თავის ტვინის ზედაპირის არაქნოიდიტი (კონვექსიტალური)

თავის ტვინის ზედაპირის არაქნოიდიტი (კონვექსიტალური) უფრო ხშირად გვხვდება ჰემისფეროების წინა ნაწილებში ცენტრალური ღარების მხარეს. მამოძრავებელ და მგრძნობიარე ცენტრებზე ზეწოლასთან კავშირში შეიძლება გაჩნდეს მოძრაობის (მონო- ან ჰემიპარეზი) და მგრძნობელობის დარღვევები. გაღიზიანებამ ან კისტის ჩამოყალიბების დროს ქვემოდ მდებარე თავის ტვინის ქერქზე ზეწოლამ არაქნოიდიტის დროს შეიძლება გამოიწვიოს ფოკალური ეპილეპტიკური შეტევა.

რთულ შემთხვევებში შეიძლება გაჩნდეს გენერალიზებული კრუნჩხვითი შეტევები, რომლებიც შეიძლება გადაიზარდოს ეპილეპტიკურ სტატუსში. არაქნოიდიტის ლოკალიზაციის კერის გამოსაჩენად მნიშვნელოვანია ელექტროენცეფალოგრაფია და მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია (მიელოგრაფიის რეჟიმში).

 

მხედველობის ჯვარედინის (ქიაზმური) არაქნოიდიტი

ხშირად ვლინდება თავის ტვინის ფუძის არაქნოიდიტი. მისი ყველაზე ხშირი ლოკალიზაცია ხდება მხედველობის ჯვარედინის (ქიაზმის) მხარეს, რაც ჩნდება ხშირად ქიაზმური არაქნოიდიტის ჩამოყალიბების მიზეზად. არაქნოიდიტის ამ ლოკალიზაციის შესწავლის მნიშვნელობა დამოკიდებულია მხედველობის ნერვების და მისი ჯვარედინის ამ პროცესში ჩართვით, რაც ხშირად იწვევს განუკურნებელ მხედველობის დაკარგვას. ქიაზმური არაქნოიდიტის ეტიოლოგიურ ფაქტორებს შორის მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია ცხვირის წიაღების ინფექციურ დაავადებებს, ანგინას, სიფილისს, მალარიას და ასევე ქალა-ტვინის ტრავმებს (თავის ტვინის შერყევა და დაჟეჟილობა).

ქიაზმის და მხედველობის ნერვის შიდა ქალას ნაწილის არაქნოიდიტის დროს ვლინდება მრავლობითი ნაწიბურები და კისტები. რთულ შემთხვევებში ქიაზმის გარშემო ჩნდება ნაწიბუროავნი ქსოვილი. როგორც წესი, ქიაზმური არაქნოიდიტი არ არის მკაცრად ლოკალიზებული: ნაკლებად მნიშვნელოვანი ცვლილებები ვლინდება მთავარ კერასთან დაშორებულ ადგილებში. მხედველობის ნერვებზე ახდენენ გავლენას მექანიკური ფაქტორები (ზეწოლა) და ასევე ანთებითი პროცესების გავრცელება და სისხლის მიმოქცევის დარღვევა (იშემია).

როგორც წესი ქიაზმური არაქნოიდიტი ვრცელდება ნელა. დასაწყისში არაქნოიდიტი მოიცავს ერთ თვალს, შემდეგ თანდათან (რამდენიმე კვირის ან თვის შემდეგ) გადადის მეორე თვალზე. ნელი და ხშირად ცალმხრივი ქიაზმური არაქნოიდიტის განვითარება ეხმარება ამ პროცესის დიფერენციაციას რეტრობულბალურ ნევრიტისგან. ქიაზმური არაქნოიდიტის დროს მხედველობის დაქვეითების ხარისხი შეიძლება იყოს განსხვავებული — დაწყებული მხედველობის დაკლებით მის მთლიანად დაკარგვამდე. ხშირად ქიაზმური არაქნოიდიტის დროს დაავადების დასაწყის სტადიაზე არსებობს თვალებს უკან ლოკალიზებული თავის ტკივილი.

ოპტიკოხაზმური არაქნოიდიტის დიაგნოსტიკის დროს მნიშვნელოვანი ფაქტორია მხედველობის ველის (პერიმეტრია) და თვალის ფსკერის (ოფტალმოსკოპია) შესწავლა. მხედველობის ველი იცვლება ანთებითი პროცესის მნიშვნელოვანი ნაწილის ლოკალიზაციის მიხედვით. ყველაზე ტიპიურია ტემპორალური ჰემიანოფსია (საფეთქლის მხრიდან ცალმხრივი ან ორმხრივი), მხედველობის ველის კუნძულოვანი დეფექტი (სკოტომა, ხშირად ორმხრივი) და მხედველობის ველის კონცენტრიკული შევიწროება.

თვალის ფსკერის მხრიდან 60–65% შემთხვევებში ვლინდება მხედველობითი ნერვების ატროფია (პირველადი ან მეორადი, სრული ან ნაწილობრივი). ავადმყოფთა 10–13% შორის აღმოაჩენენ მხედველობის ნერვის დისკოს შეშუპებას. ჰიპოთალამუსის მხრიდან, როგორც წესი, ნევროლოგიური სიმპტომები არ გამოიხატება. თურქული კეხის რენტგენოგრაფია არ აჩვენებს პათოლოგიას. ასეთი ფორმის არაქნოიდიტის დროს მნიშვნელოვანია კეროვანი (მხედველობის ნერვის) სიმპტომები, ჰიპერტენზიული გამოვლინებები (შიდა ქალის წნევის მომატება), რომლებიც გამოიხატება საშუალო სიმძლავრით.

 

ქალას უკანა ფოსოს არაქნოიდიტი

ქალას უკანა ფოსოს არაქნოიდიტი ყველაზე ხშირი ფორმაა ცერებრალური არაქნოიდიტებს შორის. ქალას უკანა ფოსოს არაქნოიდიტის კლინიკური სურათი ჩამოჰგავს ამ ლოკალიზაციის სიმსივნეებს და შედგება ნათხემის და მოგრძო ტვინის სიმპტომებისგან. 12 წყვილი კრანიალური ნერვის (VIII, V და VII) დაზიანება უმეტესად ჩნდება არაქნოიდიტის ლოკალიზაციის დროს ნათხემ-ხიდის კუთხეში. ნათხემის სიმპტომები შედგება ატაქსიისგან და ადიოდოხოკინეზის ასინერგიიდან. ასეთი არაქნოიდიტის ლოკალიზაციის დროს გამოიხატება ლიკვორის მიმოქცევის დარღვევა.

ქალას უკანა ფოსოს არაქნოიდიტის სიმპტომები დამოკიდებულია პროცესის ხასიათზე (ნაწიბურები და კისტები), ლოკალიზაციაზე და არაქნოიდიტის ჰიდროცეფალიასთან შერწყმაზე. შიდა ქალის წნევის მომატება არაქნოიდიტის დროს შეიძლება გამოწვეული იყოს პარკუჭების ხვრელების დახურვით (მაჟანდი და ლუშკა) ნაწიბურებით, კისტებით ან ტვინის რბილი გარსების დაზიანების შედეგად გამოწვეული ლიკვორის ჰიპერსეკრეციით (პირველ რიგში გრანულაციური ქსოვილის მოქმედების მომატება) და მისი შეფერხებული შეწოვა. შიდა ქალის წნევის სწრაფი მომატების გარეშე არაქნოიდიტი მიმდინარეობს წლების განმავლობაში, ხანგრძლივი რემისიებით. ხშირად არაქნოიდიტი მიმდინარეობს არაქნოენცეფალიტის სახით თავის ტვინის ქსოვილების ანთებითი ცვლილებების, ასევე თავის ტვინზე ნაწიბურების და კისტების ზეწოლის გამო.

არაქნოიდიტის მწვავე ფორმა ხასიათდება პირველ რიგში შიდა ქალის წნევის მომატებით (მწვავე თავის ტკივილი უმეტეს შემთხვევაში კეფის მხარეს, გულისრევა, ღებინება, თავბრუსხვევა, მხედველობის ნერვების დისკოს შეშუპება და ზოგჯერ ბრადიკარდია), ამ დროს პირამიდული და კეროვანი ნევროლოგიური სიმპტომები ხშირად არ ვლინდება ან სუსტადაა გამოხატული და არაა მუდმივი.

არამწვავე არაქნოიდიტის ფორმის დროს ნევროლოგიურ სტატუსში პირველ ადგილზეა ქალას უკანა ფოსოს დაზიანების სიმპტომები (ყველაზე ხშირად ნათხემ-ხიდის სივრცე — ხიდის გვერდითი ცისტერნა). შიდა ქალის წნევის მომატების სიმპტომებს აქვთ ადგილი, მაგრამ ისინი ნაკლებადაა გამოხატული და ზოგჯერ საერთოდ არ ვლინდება. ჩნდება 12 წყვილი კრანიალური ნერვით (V, VI, VII, VIII, იშვიათად IX და X და უფრო იშვიათად III და IV), ყველაზე ხშირად VIII, მამოძრავებელი კუნთების პარეზი, ამასთან ერთად ხშირია ვესტიბულარული ფუნქციების დარღვევები ნათხემის სიმპტომებთან ერთად.

რომბერგის პოზაში გაუწონასწორებასთან ერთად — პაციენტი გადაიხრება ან წაიქცევა დაავადებული ყურის მხარეს, წონასწორობის დარღვევა სიარულის დროს, ცხვირზე თითის მიტანის ტესტის დარღვევა, ადიადოხოკინეზი, არამუდმივი სპონტანური ნისტაგმი (მიმართული დაავადებული ყურისკენ ან ორმხრივი) — ასევე ხშირად ვლინდება ვესტიბულარულ ტესტებზე არასრული პასუხი (მაგალითად კალორიული რეაქციის ამოვარდნა, ხოლო პაციენტის ბრუნვის დროს მისი არსებობა). ზოგჯერ ვლინდება ნისტაგმის მიმართულების ცვლილება (დაავადებული ყურის მოპირდაპირე მხარეს და ასევე ზემოთ ან ქვემოთ). ამ ვესტიბულარული სინდრომის ყველა კომპონენტები არ არის მუდმივი. იშვიათია ჰომოლატერალური პირამიდული ნიშნები და უფრო იშვიათია კიდურების ჰემიპარეზი.

ცვლილებები ლიკვორში ჩვეულებრივ ისახება მისი წნევის მატებით (ზოგჯერ სუსტად გამოხატული). ლიკვორის ანალიზის შედეგებში იშვიათად ვლინდება საშუალო პლეოციტოზი ან ცილის მოცულობის მომატება.

ძალიან იშვიათად გვხვდება სხვა ლოკალიზაციის არაქნოიდიტი ქალას უკანა ფოსოში. ესენი არიან:

• იზოლირებული კარიბჭე-ლოკოკინას ნერვის დაზიანება სასმენი ლულის გასასვლელში, ჰიპერტენზიის გამოვლენის გარეშე
• თავის ტვინის ხიდის წინ მდებარე არაქნოიდიტი და ნათხემის ნახევარსფეროების არაქნოიდიტი სტატიკის დარღვევით და ნათხემის მცირე სიმპტომებით და სამწვერა ნერვის დაზიანებით (თავის ტვინის ხიდის წინ მდებარე არაქნოიდიტის ფორმა)
• ნათხემის წინ მდებარე არაქნოიდიტი (ნათხემის ერთ-ერთი ნახევარსფეროს წინა ზედაპირი) ნაწილობრივი ნათხემის სიმპტომებთან, ლაბირინთის სიმპტომების გამოხატვით, პასუხის არქონა კალორიული ტესტის დროს და სუსტი პასუხი პაციენტის ბრუნვის დროს
• ლატერობულბალური არაქნოიდიტი ჰიპერტენზიით, ნათხემის სიმპტომით და IX, X, XI კრანიალური ნერვების ჰომოლატერალური დაზიანებით
• დაფლეთილ ხვრელში ლოკალიზებული არაქნოიდიტი IX, X და XI კრანიალური ნერვების დაზიანებით

ქალას უკანა ფოსოს ოტოგენური ჰიდროცეფალიის დროს უმეტეს შემთხვევებში ვლინდება შიდა ქალის წნევის მომატების სიმპტომები, ნორმალური ლიკვორის ან მასში ცილის მოკლებისას, ლუშკას და მაჟანდის ხვრელის ოკლუზიის დროს ჰიპერტენზია შეხამებულია ფსიქიკურ და ვესტიბულარულ დარღვევებთან, ასევე ზოგჯერ ეპილეპტიკურ შეტევებთან.

ზოგადი ჰიდროცეფალიის დროს გროვდება დიდი რაოდენობით ლიკვორი და შიდა ქალის წნევა სწრაფად იმატებს, ჩნდება მხედველობის ნერვის დისკოს შეშუპება და ქვეითდება მხედველობის სიმახვილე. ასეთი შეტევები თანდათან სტაბილიზირდება (პარკუჭის და ლუმბალური პუნქციის მიუხედავად) და თუ ამ პროცესში ჩართულია მოგრძო ტვინი პაციენტი იღუპება.

თავის ტვინის (ნათხემის) აბსცესთან და თავის ტვინის სიმსივნესთან დიფერენციული დიაგნოსტიკისთვის მნიშვნელოვანია დაავადების კლინიკური მიმდინარეობა და ლიკვორის ანალიზის მონაცემები. შიდა ქალას მომატებული წნევის დროს დიაგნოსტიკური პნევმოგრაფიის ნებისმიერი სახეობა აკრძალულია.

ქალას უკანა ფოსოს არაქნოიდიტის დროს სწრაფად ვლინდება ოკლუზიური ჰიდროცეფალიის სურათი, რომელიც კლინიკურად გამოიხატება თავის ტკივილით, ღებინებით და თავბრუსხვევით. თვალის ფსკერზე ხდება მხედველობის ნერვის დისკოს შეშუპება. თავზურგტვინის სითხეში ვლინდება ცილა-უჯრედული დისოციაციის სურათი. ქალას რენტგენოგრაფიაზე უკანა ფოსოს არაქნოიდიტის დროს ჩანს ჰიპერტენზიული ნიშნები.

ქალას უკანა ფოსოს არაქნოიდიტის მძიმე გართულება არის მწვავე ოკლუზიის შეტევა ნათხემის ნახევარსფეროების შეჭრა კეფის ძვლის დიდ ხვრელში, რაც ზეწოლას ახდენს მოგრძო ტვინზე. ქალას უკანა ფოსოს არაქნოიდიტი შეიძლება იყოს რთულად სამკურნალო სამწვერა ნერვის ნევრალგიის მიზეზი.

 

ზურგის ტვინის გარსების არაქნოიდიტი (სპინალური)

სპინალური არაქნოიდიტები, ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზების გარდა, შეიძლება გაჩნდნენ ფურუნკულოზის და ჩირქოვანი აბსცესის სხვადასხვა ლოკალიზაციის დროს. კისტოზური შეზღუდული სპინალური არაქნოიდიტის კლინიკური სურათი ძალიან ჩამოჰგავს ექსტრამედულარულ სიმსივნეებს. არსებობს ფესვური სინდრომი პათოლოგიური პროცესის დონეზე და გამტარი აშლილობები (მამოძრავებელი და მგრძნობიარე). ხშირად სპინალური არაქნოიდიტი ლოკალიზდება ზურგის ტვინის უკანა ზედაპირზე, გულ-მკერდის დ წელის სეგმენტების დონეზე, ასევე რაშის კუდის მხარეს. პროცესი ჩვეულებრივ ვრცელდება რამდენიმე ნერვულ ფესვზე, განსხვავდება მგრძნობელობის დარღვევების ქვედა საზღვრის ცვლილებებით.

თავზურგტვინის სითხეში აღინიშნება ცილა-უჯრედული დისოციაცია. იშვიათად გვხვდება პლეოციტოზი. მიელოგრაფიული მონაცემების ხასიათი — კონტრასტული სითხე გროვდება წვეთების სახით არაქნოიდული კისტების მხარეს. იშვიათად გვხვდება დიფუზური სპინალური არაქნოიდიტი, რომელიც ამ პროცესში ითრევს დიდი რაოდენობით ნერვულ ფესვებს და ამავე დროს ნაკლებად ვლინდება გამტარი აშლილობები. სპინალური არაქნოიდიტი ატარებს ქრონიკულ ხასიათს.

 

არაქნოიდიტის დიაგნოსტიკა

არაქნოიდიტის დიაგნოსტიკაში, კლინიკური და ანამნეზის მონაცემების გარდა, გამოიყენებენ გამოკვლევის მეთოდებს რომლებშიც შედის კონტრასტული რენტგენოგრაფია და მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია. კონვექსიტალური ლოკალიზაციის არაქნოიდიტის დროს პნევმოენცეფალოგრაფია იძლევა საშუალებას გამოვავლინოთ სუბარაქნოიდული სივრცის ადგილები, რომლებიც არ ატარებენ ჰაერს და სითხეს, ასევე ამ სივრცის გაფართოებული ადგილები.

მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია ტარდება თავის ტვინის ქსელისებრი გარსის არაქნოიდიტის ეჭვის დროს.

ამასთან ერთად, არაქნოიდიტით დაზიანებულ მხარეზე ზოგჯერ ვლინდება პარკუჭის ამოქაჩვა თავის ტვინის ქერქის მიმართულებით, ასიმეტრია და პარკუჭოვანი სისტემის დეფორმაცია.

1. თავის ტვინის ფუძის არაქნოიდიტის დროს მნიშვნელოვანია კრანიოგრაფია (ქალას ძვლების რენტგენოგრაფია), რომელიც უმრავლეს შემთხვევაში გამოავლენს ჰიპერტენზიულ ნიშნებს ("თითის ანაბეჭდები", სისხლძარღვების მკაფიო სურათი, თურქული კეხის ფორმის ცვლილება და ა.შ)
2. დიდი მნიშვნელობა აქვს თავზურგტვინის გამოკვლევას, რომელიც გვაძლევს საშუალებას დავაზუსტოთ ჰიდროცეფალიის ხარისხი და ასევე სუბარაქნოიდული სივრცეში ლიკვორის მიმოქცევისთვის ბლოკის არსებობა. ანთებითი ცვლილებები (პლეოციტოზი) როგორც წესი არაა გამოხატული
3. ელექტროენცეფალოგრაფია მნიშვნელოვანია კერის ლოკალიზაციის დროს თავის ტვინის კონვექსიტალურ ზედაპირზე (კეროვანი კისტოზური პროცესის დროს ელექტროენცეფალოგრაფიის მონაცემები იგივეა რაც სიმსივნის დროს, მაგრამ ხშირად ფიქსირდება დიფუზური ცვლილებები)
4. მნიშვნელოვანია თვალის ფსკერის და მხედველობის ველის დიაგნოსტიკა ოპტიკო-ქიაზმალური და ქალას უკანა ფოსოს არაქნოიდიტის დროს
5. სპინალური არაქნოიდიტის დიაგნოსტიკისთვის მნიშვნელოვანია მიელოგრაფია. მიელოგრაფიის დროს სირთულეს წარმოადგენს არაქნოიდიტის და სიმსივნის ერთმანეთისგან განსხვავება
6. არაქნოიდიტის დროს ატარებენ თავის და ზურგის ტვინის მაგნიტურ-რეზონანსულ ტომოგრაფიას (მიელოგრაფიის რეჟიმში), რათა დაზუსტდეს პროცესის ლოკალიზაცია და ამ პროცესში ტვინის ქსოვილების, 12 წყვილი კრანიალური ნერვის და სპინალური ნერვების ჩათრევის ხარისხი

არაქნოიდიტის დიაგნოსტიკის დროს უნდა გავითვალისწინოთ მწვავე და ქრონიკული ინფექციების არსებობა ანამნეზში, ტრავმები, ასევე იშვიათი და ნაკლებად ინტენსიური ცვლილებები თვალის ფსკერზე და ქალას რენტგენოგრამაზე და პროცესის მიმდინარეობაზე (მუდმივი ან რემისიებით). სიმსივნის დროს ოპტიკური ქიაზმის მხარეს გამოხატულია ჰიპოფიზარული და სხვა ნევროლოგიური სიმპტომები. ქალას უკანა ფოსოს და ზურგის ტვინის სიმსივნის დროს არსებობს უფრო უხეში გამტარი აშლილობები.

 

არაქნოიდიტის მკურნალობა

არაქნოიდიტის მკურნალობის დროს გამოიყენებენ კონსერვატიულ და ქირურგიულ მეთოდებს. გადაუდებელი ქირურგიული ჩარევა აუცილებელია პროგრესული მხედველობის დაქვეითებისას (ნაწიბურების და კისტის კვეთა და ამოკვეთა ქიაზმის მხარეს) და ოკლუზიის გასაუქმებლად ქალას უკანა ფოსოს არაქნოიდიტის დროს. ქირურგიული მკურნალობა ასევე გამოიყენება შეზღუდული ფორმის ზურგის და თავის ტვინის კონვექსიტალური (ზედაპირების) ლოკალიზაციის არაქნოიდიტის დროს. სპინალური არაქნოიდიტის დროს ქირურგიული ჩარევის ერთ ერთი მეთოდია ეპიდუროსკოპია.

პნეუმოენცეფალოგრაფიას ზოგიერთ შემთხვევაში დიაგნოსტიკის გარდა აქვს თერაპიული მნიშვნელობა. ამ პროცედურის დროს შეყვანილმა ჰაერმა შეიძლება გაშალოს ნაწიბურებით შეზღუდული სუბარაქნოიდული სივრცე და ამით გააუქმოს რამდენიმე სიმპტომი (თავის ტკივილი, ეპილეპტიკური ფოკალური შეტევა და მიოკლონია).

კონსერვატიული მკურნალობა თავის ტვინის ქსელისებრი გარსის არაქნოიდიტის დროს შედგება მედიკამენტების დანიშვნით:

• ანტიბიოტიკები (ცეფალოსპორინები, მაკროლიდები)
• უროტროპინი
• იოდიზირებული პრეპარატები და სხვა გაწოვის საშუალებები
• კრუნჩხვის საწინააღმდეგო საშუალებები (დეპაკინი, კლონაზეპამი, კარბამაზეპინი)

რენტგენოთერაპია ინიშნება ქალას უკანა ფოსოს დიფუზური არაქნოიდიტის დროს. სპინალური არაქნოიდიტის დროს ინიშნება ფიზიოთერაპია, რადონის და გოგირდის აბაზანები და ტალახის პროცედურები.

არაქნოიდიტის დროს პროგნოზი სიცოცხლისთვის ხელსაყრელია. დროულად ჩატარებული ქირურგიული მკურნალობის დროს აღდგება დარღვევები, რომლებიც გამოწვეულია თავის ტვინის ქსელისებრი გარსის შეზღუდული არაქნოიდიტით. უფრო რთულად იკურნება თავის ტვინის ქსელისებრი გარსის დიფუზური არაქნოიდიტი. სახიფათოა ქალას უკანა ფოსოს ქსელისებრი გარსის არაქნოიდიტი, რომელმაც შეიძლება გამოიწვიოს მწვავე ოკლუზიური შეტევა.