თავის ტვინის არტერიების მიკოზური ანევრიზმები

თავის ტვინის არტერიების მიკოზური ანევრიზმები

თავის ტვინის არტერიის ანევრიზმის სახეები:

• ტომრისებრი ანევრიზმა (შეიძლება იყოს გიგანტური)
• თითისტარისებრი ანევრიზმა (შეიძლება იყოს გიგანტური)
• განშრევებული ანევრიზმა
• მიკოზური ანევრიზმა

თავის ტვინის არტერიის ანევრიზმების კლასიფიკაცია ზომების მიხედვით:

• ≤6 მმ — პატარა ანევრიზმა
• 7-დან 12 მმ-მდე — საშუალო ანევრიზმა
• 13-დან 24 მმ-მდე — დიდი ანევრიზმა
• ≥25 მმ — გიგანტური ანევრიზმა

თუ ანევრიზმა მდებარეობს ვილიზის წრის არტერიის პირველი ბიფურკაციის დისტალურად, უნდა ვივარაუდოთ, რომ ესაა მიკოზური ანევრიზმა. უნდა გვახსოვდეს, რომ შესაძლოა ეს აღმოჩნდეს ბაქტერიული ენდოკარდიტი, რომელსაც ახლავს ემბოლიები და უნდა გამოვიკვლიოთ სისხლის კულტურა. თუ ასეთი ანევრიზმები ლოკალიზებულია არტერიულ ბადეში უფრო დისტალურად (ნათხემის ნახევარსფეროები, კორტიკალური ზედაპირი), ისინი იშვიათადაა ბაზალურ ცისტერნებში შედედებული სისხლის მნიშვნელოვანი რაოდენობის წყარო.

გამოხატული ცერებრალური ვაზოსპაზმი მიკოზური ანევრიზმების გასკდომის დროს თითქმის არასდროს აღინიშნება. თუმცა მიკოზური ანევრიზმები მიდრეკილია ხელმეორე გასკდომისაკენ. მიუხედავად იმის, რომ ანტიბიოტიკოთერაპიას ხელმეორე სისხლჩაქცევის საფრთხე შეუძლია მოხსნას, მკურნალობის საბოლოო მეთოდი მაინც ქირურგიული ობლიტერაცია. ის უნდა ჩატარდეს იმის მიუხედავად, რომ პაციენტი იღებს ანტიბიოტიკებს სავარაუდო ან სინამდვილეში არსებული ბაქტერიული ენდოკარდიტის გამო.

თავის ტვინის სისხლძარღვების მიკოზური ანევრიზმების გაჩენის მიზეზი ხდება გადატანილი ინფექცია (ბაქტერიული ენდოკარდიტი). ბაქტერიული ემბოლი სისხლის ნაკადით შედის თავის ტვინის არტერიულ კალაპოტში და იწვევს მისი არტერიის ერთ-ერთი ტოტის დაცობას. არტერიის კედელში იწყება ინფექციური პროცესი, რომელიც შემდგომში იწვევს მიკოზური ანევრიზმის ფორმირებას. პირველად მიკოზური ანევრიზმის ცნება შემოიტანა და ის აღწერა უილიამ ოსლერმა (William Osler) 1885 წელს ლექციაზე, რომელიც ეხებოდა ბაქტერიული ენდოკარდიტის მქონე პაციენტის აორტის ანევრიზმას. ეს სახელწოდება შემდგომშიც გამოიყენეს ყველა ანევრიზმის აღსანიშნავად, რომლებიც ბაქტერიული ინფექციის შემდეგ ჩნდებოდა სისხლძარღვის კედელზე, მათ შორის თავის ტვინის ანევრიზმების აღსანიშნავადაც.

ბაქტერიული ენდოკარდიტის დროს სეპტიკური ემბოლი იწვევს თავის ტვინის არტერიის კედლის ანთებას და დაშლას. ჯერჯერობით არ არსებობს ზუსტი მონაცემები ტვინის არტერიაში მიკოზური ანევრიზმის გაჩენის მექანიზმის შესახებ. ერთი თეორიის მიხედვით ანევრიზმა ფორმირდება ინფექციის შედეგად არტერიის შიდა (ენდოთელიუმი) და კუნთოვანი შრეების დაშლის გამო პირდაპირ სისხლძარღვის კედლიდან, მეორე თეორიის მიხედვით კი — არტერიის კედლის მკვებავი სისხლძარღვებიდან (vasa vasorum).

ტვინის არტერიის მიკოზური ანევრიზმები ვლინდება ბაქტერიული ენდოკარდიტით დაავადების შემთხვევათა 2–10%-ში და წარმოადგენს ტვინის ანევრიზმების შემთხვევათა საერთო რაოდენობის 2,5–6,2 %-ს. მიკოზური ანევრიზმების სამი მეოთხედი აზიანებს ტვინის შუა არტერიას, დარჩენილი მეოთხედი კი - სხვა არტერიებს. მიკოტური ანევრიზმები, როგორც წესი, ფორმირდება ტვინის სისხლძარღვების ზემოთმდებარე (დისტალურ) ტოტებში, განსხვავებით ტომრისებრი ანევრიზმისაგან, რომელიც ყველაზე ხშირად გვხვდება ტვინის არტერიის ქვევითმდებარე (პროქსიმალურ) ტოტებში ვილიზის წრის ახლოს.

ტვინის არტერიის მიკოზური ანევრიზმა ფორმირდება არტერიის სანათურის ბაქტერიული ემბოლიის მომენტიდან 1 თვის განმავლობაში. სტრეპტოკოკი და სტაფილოკოკი — ეს ის ბაქტერიების, რომლებიც ყველაზე ხშირად იწვევენ ბაქტერიულ ენდოკარდიტს და აქედან გამომდინარე პასუხისმგებელნი არიან ტვინის სისხლძარღვების მიკოზური ანევრიზმების გაჩენაზე.

ბაქტერიული ენდოკარდიტის მქონე პაციენტთა 2,7–7%-ს აღენიშნება ქალას ღრუში როგორც ტვინშიდა, ისე სუბარაქნოიდული სისხლჩაქცევები, რაც, როგორც წესი, გამოწვეულია მიკოზური ანევრიზმის გასკდომით. გაუსკდომელი მიკოზური ანევრიზმის მქონე პაციენტებში სიკვდილიანობის დონე შეადგენს 30%-ს. მიკოზური ანევრიზმის გასკდომის შემდეგ სიკვდილიანობა აღწევს 80%-ს.