თავის ტვინის სისხლძარღვების ათეროსკლეროზი თრომბოზის თანხლებით
თავის ტვინის სისხლძარღვების ათეროსკლეროზი თრომბოზის თანხლებით
თავის ტვინის სისხლძარღვების თრომბოზის გამომწვევ უამრავ მიზეზს შორის, რომლებიც ქვევით ცხრილშია ჩამოთვლილი, ყველაზე მეტი შემთხვევა ათეროსკლეროზულ თრომბოზზე მოდის. ათეროსკლეროზი აზიანებს სპეციფიკური ლოკალიზაციის ექსტრაკრანიალურ და ტვინშიდა არტერიებს. ათერომატოზული ფოლაქები ყველაზე ხშირად წარმოიქმნება მსხვილი სისხლძარღვების დატოტვისა და მოხრის ადგილებში, თრომბოზი ჩვეულებრივ ჩნდება იქ, სადაც ეს ფოლაქი არტერიის სანათურს ყველაზე მეტად ავიწროებს.
თრომბოზის განვითარების თანმხლები პროცესის დეტალები ბოლომდე ცხადი არაა. თვითონ ათერომატოზული დაზიანება მდებარეობს არტერიის ინტიმასა და შუა გარსს შორის. ის მსჭვალავს და ანადგურებს სისხლძარღვის შუა გარსს. ფოლაქი შედგება გიალინური შემაერთებელი ქსოვილის ფიბრობლასტების, მაკროფაგებისა და გლუვი კუნთოვანი უჯრედებისაგან. ფოლაქში ჩაწინწკლულია ქოლესტერინის კრისტალების კეროვანი დანალექები.
ვარაუდობენ, რომ თრომბოზი მაშინ იწყებს განვითარებას, როცა ათეროსკლეროზული პროცესი იწვევს სისხლძარღვის კედლის ენდოთელიალური შიდაფენის ფრაგმენტაციას, რითაც ქმნის თრომბოციტების დაგროვებისა და პარიეტალურ (კედლისპირა) თრომბის წარმოქმნის კერას.
ხანდახან სისხლძარღვის სანათურში გამავალი სისხლი აპობს ათერომატოზულ ფოლაქს, შრეებად ყოფს მას. ასეთი შეჭრა (პენეტრაცია) შეიძლება კრატერისებრი ჩაღრმავების წარმოქმნის მიზეზი გახდეს და თრომბის ფორმირების კერა წარმოშვას. იშვიათ შემთხვევაში ფოლაქში სისხლჩაქცევა იწვევს სისხლძარღვის სანათურის შემდგომი შევიწროებას.
სისხლძარღვის ათერომატოზური შევიწროება თავისი კონფიგურაციით გვაგონებს ქვიშის საათს, რომლის ყველაზე ვიწრო ადგილის სიგრძეა 1-2 მმ. შიდასისხლძარღვოვანი თრომბოზი შეიძლება განვითარდეს როგორც ამ მოცემული სეგმენტის (ყველაზე ვიწრო ადგილის) მიდამოში და შეავიწროოს სისხლძარღვის სანათური, ასევე ამ სეგმენტამდე ან მის შემდეგ. თრომბოზით დაცობა (თრომბოზული ოკლუზია) ჩვეულებრივ არ ხდება. როცა ათეროსკლეროზული ფოლაქი სისხლძარღვის სანათურს იმდენად ავიწროებს, რომ მასში სისხლის შემდგომ გადინებას აფერხებს.
რთულია იმის წინასწარმეტყველება, ტვინის რომელი დაზიანება გამოიწვევს ათეროსკლეროზულ თრომბოზს. კლინიკურ სურათზე შეიძლება იმოქმედოს ახლომდებარე კოლატერალური სისხლისმიმოქცევა, თრომბით სისხლძარღვის სანათურის დაცობის (თრომბოზული ოკლუზია) ტემპი, სისხლძარღვის გაყოლებაზე თრომბოზის უბნის შემდეგ ემბოლიის გაჩენა.
განსაზღვრული არტერიის (რომელიც სისხლით ამარაგებს თავის ტვინს) დაცობის კლინიკური სურათი განსხვავებულია სხვადასხვა ავადმყოფში, თანაც სინდრომთა უმრავლესობა პარციალურ ხასიათს ატარებს. მოყვანილი აღწერილობა ახასიათებს ინფარქტს და იშემიას ცალკეული არტერიების სისხლით მომარაგების აუზში თრომბოზის დროს, მაგრამ მსგავსი კლინიკური სურათი შეიმჩნევა ემბოლიის დროსაც. ხანდახან მსგავს სიმპტომატიკას იძლევა სისხლჩაქცევა ამა თუ იმ სისხლძარღვის აუზის ფარგლებში.
თავის ტვინის სისხლძარღვების თრომბოზის მიზეზები
მიზეზები |
თავისებურებები |
თავის ტვინის სისხლძარღვების ათეროსკლეროზი | |
თავის ტვინის სისხლძარღვების თრომბოფლებიტი | - თავის ტვინის სისხლძარღვების ხელმეორე თრომბოფლებიტი ყურში, ცხვირის დანამატ წიაღებში სახის არეში ად ა.შ. ინფექციური პროცესების დროს; - თავის ტვინის სისხლძარღვების თრომბოფლებიტი მენინგიტებისა და სუბდურული ემპიემეს დროს; - თავის ტვინის სისხლძარღვების თრომბოფლებიტი სხეულის გამოფიტვის დროს მშობიარობისა და ოპერაციის შემდგომ პერიოდებში, გულის უკმარისობის დროს; - თავის ტვინის სისხლძარღვების თრომბოფლებიტი ჰემატოლოგიური დაავადებების (პოლიციტემია, ნამგლისებურ-უჯრედოვანი ანემია) და აუხსნელი მიზეზების დროს. |
თავის ტვინის სისხლძარღვების არტერიიტი | ა) მენინგოვასკულარული სიფილისი, ხელმეორე არტერიიტი ჩირქოვანი და ტუბერკულოზური მენინგიტების, იშვიათი დაავადებების (ტიფი, შისტოსომოზი, განპირობებული, მალარია, ტრიქინელოზი, მუკოროზი და ა.შ.) დროს; ბ) შემაერთებელი ქსოვილის დაავადებები: პოლიარტერიიტი (ნეკროტიზირებადი, გრანულემატოზური, ალერგიული, ვეგენერის), საფეთქლის არტერიიტი, ტაკაიასუს დაავადება, აორტის გრანულემატოზური არტერიიტი, სისტემური წითელი მგლურა. |
ჰემატოლოგიური დარღვევები | - პოლიციტემია; - ნამგლისებურ-უჯრედოვანი ანემია; - თრომბოზული თრომბოციტოპენური პურპურა. |
საძილე არტერიის ტრავმა | |
აორტის განშრევებული ანევრიზმა | |
სისტემური ჰიპოტენზია | - "უბრალო გულის წასვლა"; - მწვავე სისხლდაკარგვა; - მიოკარდის ინფარქტი; - მორგან-ადამს-სტოქსის სინდრომი; - ტრავმატული და ქირურგიული შოკი; - სენსიტიური კაროტიდული სინუსი; - გამოხატული პოსტულარული ჰიპოტენზია. |
არტერიოგრაფიის დროს განვითარებული გართულებები (ანგიოგრაფია კონტრასტული ნივთიერების გამოყენებით) | |
მიგრენოზული აურა პერსისტირებადი (მგრადი) ნევროლოგიური დეფიციტით | |
თავის ტვინის (ღეროს, ნახევარსფეროების და ნათხემის) ჩაჭედვის სინდრომი: - ნათხემის კარავის ხვრელში (კავის დარმავალი და ნატხემის აღმავალი ტრანსტენტორიული ჩაჭედვა), - კეფის დიდ ხვრელში (ტონზილარული ტრანსფორამინალური ჩაჭედვა), - ჩაჭედვა მაგარი გარსის ნამგლისებური წანაზარდის ქვეშ (წინგულარული ფალქსქვეშა ჩაჭედვა). |
|
ჰიპოქსია | |
თავის ტვინის სისხლძარღვთა თრომბოზების სხვადასხვა მიზეზი | - რადიოაქტიული ან რენტგენის გამოსხივება; - გვერდითი წნევა ტვინშიდა ჰემატომით; - ინფარქტი (ინსულტი) ტვინის შუა არტერიის აუზში განვითარების გაურკვეველი მექანიზმით დახურული ქალა-ტვინის ტრავმის (თავის ტვინის შერყევის ანდა დაჟეჟილობის) დროს; - ზეწოლა გაუხეთქავი ტომრისებური ანევრიზმით; - შიდასისხლძარღვოვანი თრომბი თითისტარისებრი ანევრიზმის დროს; - საძილე ან ტვინის შუა არტერიის ლოკალური განშრევება; - პერორალური კონტრაცეპტივების მიღების გართულება. |
თავის ტვინის სისხლძარღვთა თრომბოზების გაურკვეველი მიზეზები | მაგალითად, ბავშვობაში |
იხილეთ აგრეთვე
- თავბრუ, ყურების დაგუბვა (სისავსის შეგრძნება) და შუილი (ტინიტუსი)
- სომატოფორმული ავტონომიური (ვეგეტატიური) დისფუნქცია
- ვერტებრო-ბაზილარული არტერიული სინდრომი (მწვავე, ქრონიკული)
- თავის ტვინის ქრონიკული იშემია, ინსულტი
- თავის ტვინის იშემიური დაავადება:
- ათეროსკლეროზული თრომბოზი
- საძილე არტერიის და მისი ტოტების ათეროსკლეროზი თრომბოზით
- კაროტიდული ბიფურკაციის უსიმპტომო სტენოზი თან დართული შუილით
- ვერტებრო-ბაზილარული სისტემისა და ტვინის უკანა არტერიის აუზის ათეროთრობოზული დაზიანება
- ტვინის უკანა არტერიის ათეროსკლეროზი თან დართული თრომბოზით
- ხერხემლის და ნათხემის ქვემო უკანა არტერიის ათეროსკლეროზი თან დართული თრომბოზით
- ძირითადი არტერიის ათეროსკლეროზი თან დართული თრომბოზით
- ლაკუნური დაავადება
- სხვა მიზეზით გამოწვეული თავის ტვინის ინფარქტი
- ცერებრული ემბოლიები
- სპონტანური სუბარაქნოიდული და ინტრაცერებრული (ტვინშიდა) სისხლჩაქცევები:
- თავის ტვინის არტერიო-ვენოზური მალფორმაციები (ავმ)
- არტერიული ჰიპერტენზია თან დართული ინტრაცერებრული სისხლჩაქცევებით
- თავის ტვინის არტერიების ანთებითი დაავადებები (არტერიიტები)
- თავის ტვინის არტერიების გიგანტური ანევრიზმები
- სხვა მიზეზით გამოწვეული ინტრაცერებრული სისხლჩაქცევები
- თავის ტვინის ლობარული სისხლჩაქცევები
- თავის ტვინის არტერიის ტომრისებრი ანევრიზმა და სუბარაქნოიდული სისხლჩაქცევა
- თავის ტვინის არტერიების მიკოზური ანევრიზმები
- თავის ტვინის არტერიის ანევრიზმის განმეორებითი გასკდომა
- შემაერთებელი (ღია) ჰიდროცეფალია ტვინშიდა სისხლჩაქცევის შემდეგ ანევრიზმის გასკდომის დროს
- თავის ტვინის არტერიების სპაზმი, ცერებრული ვაზოსპაზმი
- თავის ტვინის სისხლძარღვთა დაავადებები — ინსულტი, გარდამავალი იშემიური შეტევეა (მიკროინსულტი):
- თავის ტვინის ტრანზიტული იშემიური შეტევა (მიკროინსულტი)
- სიგმოიდური სინუსის ფლებიტი (ტრომბოფლებიტი) და სეპტიკოპიემია